Kalifornia Wschodu

This post is also available in: angielski, litewski, francuski, niemiecki, włoski, hiszpański

Z oddali mały, dwupiętrowy budynek prezentuje się całkiem okazale na tle reszty szarego przedmieścia północno-zachodniego Wilna. Skromne wejście, flaga Unii Europejskiej. Po kilku krokach widać nowoczesne laboratoria firmy Ekspla, litewskiej fabryki laserów, będącej w czołówce europejskiej. Przypadek? Nic takiego.

W latach 70 i 80, Litwa była Doliną krzemową ZSRR, wspomina Raimonda Sadauskienė, dyrektorka Litewskiej Agencji Rozwoju. Przez ostatnie 30 lat Litwa, kraj wielkości 3 departamentów francuskich, wykształciła ponad 3500 doktorantów z dziedziny fizyki. Uznaje się powszechnie, że tradycje naukowe i technologiczne dopomogły w przemianach ekonomicznych Litwy.

Choć elektronika nie miała się najlepiej w ostatnich latach, kraj cały czas wyróżnia się w dziedzinie biotechnologii, laserów, mechatroniki (połączenia elektroniki, informatyki i mechaniki) ale i również telekomunikacji i technologii informacyjnych.

W laboratoriach Eckspla każda sala wyposażona jest w stół do montażu, mający otwory pozwalające mocować dziesiątki elementów optycznych, ekstraktor ciśnieniowy oraz strumień laserowy. Produkt końcowy jest ni mniej ni więcej wielkim, szarym pudłem którego koszt może wynosić nie mniej niż pół miliona euro, wyjaśnia Laurynas Ukanis, przedstawiciel działu PR firmy Eckspla.

Od roku 2004, czyli od momentu wejścia Litwy do Unii Europejskiej, wzrost dochodów Eckspli wzrastał o 15% w ciągu roku. W roku 2007 kierownictwo firmy planuje sprzedaż na poziomie 10 milionów euro. Najbardziej znani klienci to centra badawcze NASA, IBM, Mitsubishi i najbardziej prestiżowych uniwersytetów na świecie.

Technolgie precyzyjne

Oprócz Eckspli, dzięsięć innych przedsiębiorstw o skromnych dochodach w wysokości 15 milionów euro, produkuje lasery i elementy optyczne. Jednak poziom wzrostu jest bardziej obiecujący: między 15 a 20%. Algis Piskarskas, czysty produkt edukacji sowieckiej, dziekan wydziału fizyki kwantowej Uniwersytetu Wileńskiego, zrewolucjonizował rynek laserów.

Algis Piskarskas

Okulary na czubku nosa oraz dobroduszny uśmiech. Naukowiec przyjmuje w swoim biurze, położonym na ósmym piętrze jednej z dwóch wież campusu Sauletekio. Uniwersytet Wileński wiedział jak znaleźć równowagę między badaniami podstawowymi a pogłębioną działalnością badawczą. Ta ostatnia była równie ważna, jednak wraz z upadkiem ZSRR i niepodległością Litwy funduszy zaczęło brakować. Trzeba było znaleźć inne rynki zbytu dla produktów przemysłowych.

Tak więc, obok firm Eckspla i Standa – dwóch wielkich litewskich producentów laserów, powstały nowe przedsiębiorstwa w tej branży. Najlepszy przykład to firma Light Conversion założona w 1993 roku, na skutek odkrycia w latach 80. lasera wielokolorowego.

Obecnie w rękach przedsiębiorstwa znajduje się 80% światowego rynku sprzedaży tego lasera. Na terenie campusu uniwersyteckiego istnieją małe i średnie przedsiębiorstwa, które zatrudniają wielu studentów i inwestują w badania wspólnie z Uniwersytetem Wileńskim.

Wsparcie rządu i Unii Europejskiej

Nasze badania pozwoliły zaistnieć Litwie, stwierdza Algis Piskarskas. W ostatnich latach rząd litewski mocno wspomógł rozwój tego przemysłu, szczególnie przez promocję innowacyjności. Porozumienie narodowe ma na celu wzrost PKB z obecnych 7% na 25% w 2015 roku.

Za granicą prezydent Litwy, Valdas Adamkus, również wspiera ambicje technologiczne swojego kraju. Wielki potencjał naukowy Litwy pozwala rozwijać nowe technologie, stwierdził prezydent podczas swojej wizyty w Kalifornii w lutym bieżącego roku.

Ale to głównie wejście do Unii Europejskiej pozwoliło na tak szybki rozwój. Centrum Badań nad Laserem Uniwersytetu Wileńskiego zostało podniesione, przez Komisję Europejską, do rangi europejskiego centrum badań i utrzymało znaczną pomoc finansową. Otrzymaliśmy 3,5 miliona euro na prowadzenie trzech projektów współpracy z przedsiębiorstwami w ramach europejskiego projektu R&D, podkreśla z satysfakcją dyrektor Centrum Badań.

Europejska Kalifornia

Inny projekt podjęty przez Algisa Piskarskasa i jego współpracowników to przewidziany na 2008 rok Saulėtekio slėnis, czyli “Słoneczna Dolina”. Laboratoria uniwersyteckie mają stać się zaczątkiem kompleksu technologicznego. Andrius Bagdonas, dyrektor projektu, tłumaczy że jego celem jest połączenie w jednym miejscu dwóch uniwersytetów (ogólnego i technicznego), przedsiębiorstw z branży nowych technologii i stworzenie z nich centrum transferu nowoczesnych technologii.

Od dzisiaj do 2015 roku, wraz ze wsparciem dwóch innych “dolin”: biotechnologicznej z Wilna i mechatronicznej z Kowna, Litwa chce stać się “Krzemową Doliną” regionu. To ambitny cel dla którego Litwa może liczyć na 600 milionów euro pomocy z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej przeznaczonych na inwestycje i rozwój do 2013 roku.

AUTOR Philippe Jacquév, TŁUMACZ Radosaw Sadowski